Zasady i warunki wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej reguluje ustawa z dnia 14 lipca 2006r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043), która od dnia 28 sierpnia 2006r. zastąpiła dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 27 lipca 2002r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przepisy ustawy, dotyczące obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, stosuje się również do obywateli Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które nie należą do Unii Europejskiej, ale na podstawie umów zawartych z Unią Europejską korzystają ze swobody przepływu osób oraz do członków ich rodzin.


PRZEKRACZANIE GRANICY

Obywatel Unii Europejskiej może wjechać i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 3 miesięcy na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego ważnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo. Członek rodziny obywatela Unii Europejskiej, niebędący obywatelem Unii, może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podroży oraz wizy. W trakcie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 3 miesięcy członek rodziny niebędący obywatelem Unii Europejskiej obowiązany jest posiadać ważny dokument podróży. Wniosek o wydanie wizy wjazdowej w celu przebywania lub dołączenia do obywatela Unii Europejskiej, członek rodziny składa do konsula lub komendanta placówki Straży Granicznej.

Obowiązek posiadania wizy nie dotyczy obywatel państw, z którymi Rzeczypospolita Polska zawarła umowę międzynarodową o częściowym lub całkowitym zniesieniu obowiązku wizowego.


PRAWO POBYTU POWYŻEJ 3 MIESIĘCY

Obywatelowi UE przysługuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli:

1. jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski (w tej sytuacji prawo pobytu rozciąga się na członka rodziny przebywającego na terytorium Polski z obywatelem UE),
2. jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej i posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez potrzeby korzystania ze świadczeń pomocy społecznej (w tej sytuacji prawo pobytu rozciąga się na małżonka i dziecko pozostające na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka i przebywających z nim na terytorium Polski),
3. jest małżonkiem obywatela polskiego,
4. studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w RP i jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej oraz posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium RP tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej,

Jeżeli pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dłuższy niż 3 miesiące, obywatel Unii Europejskiej jest obowiązany zarejestrować swój pobyt, a członek rodziny niebędący obywatelem Unii Europejskiej jest obowiązany uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej. Wniosek o zarejestrowane lub wydanie karty pobytu członka rodziny obywatela UE należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela UE osobiście nie później niż w następnym dniu po upływie 3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium Polski.


ZAŚWIADCZENIE O ZAREJESTROWANIU POBYTU OBYWATELA UE I KARTA POBYTU

Obywatelowi UE, którego pobyt został zarejestrowany, wojewoda wydaje zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu. Członek rodziny obywatela UE otrzymuje kartę pobytu członka rodziny obywatela UE ważną przez 5 lat. Obywatel UE lub członek jego rodziny jest obowiązany wystąpić do właściwego terytorialnie wojewody z wnioskiem o wymianę zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub karty pobytu członka rodziny obywatela UE w przypadku zmiany danych w nich zamieszczonych lub zniszczenia.


PRAWO STAŁEGO POBYTU

Po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatel UE nabywa prawo stałego pobytu. Członek rodziny niebędący obywatelem UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wraz z obywatelem UE.

Pobyt uważa się za nieprzerwany, w przypadku, gdy przerwy w nim nie przekroczyły łącznie 6 miesięcy w roku. Pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przerywa opuszczenie tego terytorium na okres dłuższy niż w/w określony z powodu odbycia obowiązkowej służby wojskowej albo ważnej sytuacji osobistej, w szczególności ciąży, porodu, choroby, studiów, szkolenia zawodowego, oddelegowania, która wymaga pobytu poza tym terytorium, pod warunkiem, że okres ten jest nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.

Ustawa o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, w sposób szczegółowy reguluje możliwość nabycia prawa stałego pobytu przed upływem 5-letniego okresu pobytu na terytorium Polski, w wyjątkowych sytuacjach o charakterze zawodowym lub rodzinnym.


DOKUMENT POTWIERDZAJĄCY PRAWO STAŁEGO POBYTU I KARTA STAŁEGO POBYTU

Obywatelowi UE, który nabył prawo stałego pobytu wydaje się na jego wniosek dokument potwierdzający prawo stałego pobytu. Wniosek należy złożyć osobiście do wojewody, właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela UE.

Członkowi rodziny niebędącemu obywatelem UE, który nabył prawo stałego pobytu, wydaje się na jego wniosek kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela UE. Wniosek należy złożyć osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela UE przed upływem terminu ważności karty pobytu członka rodziny obywatela UE.

Dokument potwierdzający prawo stałego pobytu i karta stałego pobytu członka rodziny obywatela UE są ważne 10 lat.

Obywatel UE lub członek jego rodziny obowiązany jest wystąpić do właściwego terytorialnie wojewody z wnioskiem o wymianę dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu członka rodziny obywatela UE w przypadku zmiany danych w nich zamieszczonych, uszkodzenia lub zaistnienia innej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości posiadacza lub upływu terminu ważności.